Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) απέρριψε τις προσφυγές της Ουγγαρίας και της Πολωνίας κατά του μηχανισμού προστασίας του προϋπολογισμού της ΕΕ από πρακτικές που καταπατούν το κράτος δικαίου, σύμφωνα με ανακοίνωση την Τετάρτη.
Σύμφωνα με την απόφαση για τις υποθέσεις Ουγγαρία κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου (C-156/21) και Πολωνία κατά Κοινοβουλίου και Συμβουλίου (C-157/21), η ολομέλεια του Δικαστηρίου απέρριψε τις προσφυγές των δύο χωρών «κατά του μηχανισμού αιρεσιμότητας δυνάμει του οποίου η τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου από τα κράτη μέλη αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης».
Όπως σημειώνεται στην απόφαση, ο μηχανισμός θεσπίστηκε με την κατάλληλη νομική βάση και είναι συμβατός με τη διαδικασία που προβλέπεται στο Άρθρο 7 της Συνθήκης της ΕΕ. Επίσης, τονίζεται, ο μηχανισμός «σέβεται ιδίως τα όρια των αρμοδιοτήτων που έχουν ανατεθεί στην Ένωση και την αρχή του κράτους δικαίου».
Υπενθυμίζεται πως ο σχετικός κανονισμός εκδόθηκε από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ στις 16 Δεκεμβρίου 2020 και «παρέχει στο Συμβούλιο τη δυνατότητα, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, να θεσπίσει μέτρα προστασίας όπως την αναστολή πληρωμών ή την αναστολή της έγκρισης ενός ή περισσοτέρων προγραμμάτων που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό της Ένωσης».
Η Ουγγαρία και η Πολωνία είχαν ασκήσει προσφυγές ενώπιον του δικαστηρίου ζητώντας την ακύρωση του κανονισμού, επιχειρηματολογώντας πως δεν υπάρχει επαρκής νομική βάση στις Συνθήκες, καταστρατήγηση των διαδικασιών, υπέρβαση των αρμοδιοτήτων της ΕΕ και παραβίαση της αρχής της ασφάλειας δικαίου.
Οι δύο χώρες επικαλέστηκαν υπέρ των επιχειρημάτων τους μια εμπιστευτική γνωμοδότηση της νομικής υπηρεσίας του Συμβουλίου σε σχέση με τη αρχική πρόταση. Το ΔΕΕ αποδέχτηκε την έκθεση ως παραδεκτό αποδεικτικό στοιχείο παρά τις αντιρρήσεις του Συμβουλίου λόγω του ότι η προστασία του δημόσιου συμφέροντος προϋποθέτει διαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας.
Όπως προστίθεται, η Ουγγαρία και η Πολωνία παρενέβησαν η μια υπέρ της άλλης και στις δύο υποθέσεις, ενώ υπέρ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου παρενέβησαν το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Φινλανδία, η Σουηδία και η Επιτροπή».
Το Δικαστήριο έκρινε πως ο μηχανισμός έχει την κατάλληλη νομική βάση καθώς «αποσκοπεί στην προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης από τις επιπτώσεις που απορρέουν κατά τρόπο επαρκώς άμεσο από τις παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και όχι στην επιβολή κυρώσεων για τις παραβιάσεις αυτές καθεαυτές».
Όπως σημειώνεται, δεδομένου πως ο σεβασμός των κοινών αξιών, όπως το κράτος δικαίου, η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να προασπίσει τις εν λόγω αξίες εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της, και διευκρινίζει ότι «ο σεβασμός των εν λόγω αξιών δεν μπορεί να καταλήξει να αποτελεί μόνον υποχρέωση την οποία οφείλει να τηρεί ένα υποψήφιο κράτος μέλος προκειμένου να προσχωρήσει στην Ένωση και από την οποία μπορεί να απαλλαγεί κατόπιν της προσχώρησής του» και υπογραμμίζει πως ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι ένα από τα κύρια μέσα για υλοποίηση της θεμελιώδους αρχής της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και πως «η εφαρμογή της αρχής αυτής, μέσω του προϋπολογισμού, βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη των κρατών μελών για την υπεύθυνη χρήση των κοινών πόρων που εγγράφονται στον προϋπολογισμό».
Το ΔΕΕ τονίζει πως η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ και τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ «ενδέχεται να υπονομευθούν σοβαρά από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου τις οποίες διαπράττει κράτος μέλος». Ως εκ τούτου, προστίθεται ο οριζόντιος μηχανισμός αιρεσιμότητας εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ΕΕ για θέσπιση δημοσιονομικών κανονισμών σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού.
Επίσης το ΔΕΕ έκρινε πως η διαδικασία όπως θεσπίστηκε σέβεται τα όρια των αρμοδιοτήτων της ΕΕ, καθώς παρέχει στο Συμβούλιο τη δυνατότητα «να επιβάλλει κυρώσεις για σοβαρή και διαρκή παραβίαση των κοινών αξιών στις οποίες βασίζεται η Ένωση και οι οποίες καθορίζουν την ταυτότητά της, προκειμένου ιδίως να υποχρεώσει το οικείο κράτος μέλος να σταματήσει τις εν λόγω παραβιάσεις».
Πηγή: ΚΥΠΕ
